بررسی وضعیت رشد و کیفیت تولید دو گیاه فلفل قلمی و خیار گلخانه ای تحت محلول‏ پاشی سولفات ‏آمونیوم در کشت هیدروپونیک

فلفل و خیار از مهم ترین محصولات باغبانی و گلخانه ای در سراسر دنیا می باشند که همواره جایگاه خاصی در رژیم های غذایی و سلامت انسان دارند. رسیدن به اپتیمم عملکرد کمی و کیفی در این محصولات از اهمیت بالایی برخوردار است که تغذیه گیاه یکی از ابزارهای اصلی در این مورد می-باشد. در بین عناصر ضروری مورد نیاز گیاه نیتروژن از جایگاه ویژه ای در تغذیه گیاهی برخوردار است. امروزه در کشاورزی کاربرد کودهای نیتروژنی حدود بیش از 70 درصد مصرف کودها را شامل می شود. در سیستم های مختلف تولید از جمله خاک و هیدروپونیـک، نیتـرات و آمونیـوم به ترتیب مهم ترین فـرم های جذب نیتـروژن برای گیاه هستند. از نظـر راندمـان کاربرد و همچنین کاهش آلودگی محیط زیست، شکل آمونیومی نیتروژن بر شکل نیتراتی آن ارجحیت دارد. بیشتر کودهای نیتروژنه را می توان بدون مشکلی همانند کاربرد خاکی جهت تغذیه برگی نیز بکار برد. تغذیه برگی از بهترین، سریع ترین و ارزان ترین روش های تغذیه است که همواره بایستی با تغذیه از طریق سیستم ریشه ای توأم باشد. این پژوهش به منظور بررسی اثرات محلول پاشی غلظت های مختلف سولفات آمونیوم بر ویژگی های کمی و کیفی گیاه فلفل قلمی تحت سیستم کشت هیدروپونیک و خیار گلخانه ای تحت سیستم کشت خاکی طی سال 1392-1393 انجام شد. این تحقیق به صورت دو آزمایش جداگانه در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 سطح غلظت سولفات آمونیوم 0 (شاهد)، 25، 50، 75، 100 و 150 میلی مولار در چهار تکرار و در شرایط گلخانه ای به صورت محلول پاشی انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که محلول پاشی سولفات آمونیوم در گیاه فلفل برای صفات وزن تر ریشه، قطر میوه، غلظت کاروتنوئیدها، تعداد کل میوه و کل عملکرد در سطح 1% و برای صفات طول شاخه اصلی، طول میوه، فنل کل، tss و phدر سطح 5% معنی دار بوده و در گیاه خیار گلخانه ای برای صفات شاخص کلروفیل، تعداد شاخه جانبی، درصد وزن خشک برگ، درصد ماده خشک میوه، سفتی بافت میوه، ph عصاره میوه، ویتامین ث، تعداد میوه، عملکرد و کاهش وزن میوه (آب از دست دهی) بعد از 24، 48 و 72 ساعت از لحاظ آماری در سطح 1% معنی دار شده است. نتایج مقایسه میانگین ها نیز در گیاه فلفل قلمی نشان داد که بسیاری از ویژگی ها از جمله ارتفاع گیاه، متوسط وزن میوه، تعداد میوه و عملکرد در محلول پاشی غلظت های بالای سولفات آمونیوم کاهش یافت در حالی که درصد وزن خشک برگ و ph عصاره میوه افزایش نشان دادند. بیشترین طول و قطر میوه و همچنین مواد جامد محلول میوه در تیمار محلول پاشی غلظت های 25 و 50 میلی مولار بدست آمد. تعداد میوه و عملکرد نیز در تیمارهای محلول پاشی تا غلظت 75 میلی مولار نسبت به شاهد افزایش نشان داد ولی در تیمارهای 100 و 150 میلی مولار کاهش یافت. در گیاه خیار نیز با افزایش غلظت سولفات آمونیوم تعداد شاخه های جانبی در گیاه کاهش و درصد وزن خشک برگ افزایش یافت. شاخص کلروفیل به جز در تیمارهای 25 و 50 میلی مولار که افزایش نشان دادند، تحت تأثیر سایر تیمارهای محلول پاشی کاهش یافت. میزان ph آب میوه با افزایش غلظت سولفات آمونیوم افزایش یافت. درصد ماده خشک میوه، سفتی بافت میوه، تعداد میوه کل و عملکرد به جز تیمار 25 میلی مولار در اثر تیمارهای محلول پاشی سولفات آمونیوم نسبت به شاهد کاهش یافتند. تیمارهای محلول پاشی سولفات آمونیوم، جدا از غلظت کاربردی، باعث افزایش آب از دست دهی میوه ها در نگهداری در دمای معمولی اتاق نسبت به شاهد گردیدند. به طور کلی نتایج نشان داد که گیاه فلفل تحمل بیشتری به محلول پاشی سولفات آمونیوم نسبت به گیاه خیار دارد. غلظت های بالا در گیاه خیار منجر به لکه های کلروزه و نکروزه زیادی در برگ گردید درحالی که در روی گیاه تنها غلظت 150 میلی مولار باعث لکه های خفیف کلروزه گردید